• February 10, 2024

तामाङ नयाँ वर्षको सुरुवातको रूपमा मनाइने ‘सोनाम ल्होछार’को १० विशेषताहरु

काठमाण्डौ । सोनाम ल्होछार, नेपालको मध्य पहाडी क्षेत्र तथा देश विदेशमा बसोवास गर्दै आएका तामाङ जातिको मुख्य चाड हो । हरेक वर्ष माघ शुक्ल प्रतिपदाका दिन विभिन्न कार्यक्रम गरी सोनाम ल्होछार मनाइन्छ ।

यस पर्वको १० महत्वपूर्ण विशेषताहरु यसप्रकार छन् :

१) सोनाम ल्होछार नेपालमा तामाङ र ह्योल्मो समुदायले मनाउने एउटा महत्त्वपूर्ण चाड हो । यो तामाङ नयाँ वर्षको सुरुवातको रूपमा मनाइने एक जीवन्त सांस्कृतिक उत्सव हो ।

२) तामाङ भाषमा ‘ल्हो’ को अर्थ वर्ष र ‘छार’ को अर्थ नयाँ वा ताजा हुन्छ र ‘सोनाम’ शब्दले नेपालमा तामाङ जातिलाई जनाउँछ । तसर्थ तामाङ जातिले प्रत्येक वर्ष माघ शुक्ल पक्षमा मनाउने पात्रो अनुसार ‘सोनाम ल्होछार’ नयाँ वर्षको पर्व हो ।

३) मञ्जुश्री पात्रो अनुसार तामाङहरूले आफ्नो वर्षलाई १२ चक्रमा विभाजन गर्छन् । विभिन्न जनावरहरु जस्तै मुसा, गाई, बाघ, खरायो, ड्रागन, सर्प, घोडा, भेडा, बाँदर, चरा, कुकुर र सुँगुरको १२ वर्गको चक्रले हरेक वर्षलाई प्रतिनिधित्व गर्दछ ।

४) यो पर्वले तामाङ समुदायलाई विभिन्न अनुष्ठान, नृत्य, परम्परागत पहिरन र आभुषणमार्फत आफ्नो समृद्ध सांस्कृतिक सम्पदा देखाउने अवसर प्रदान गर्दछ । तामाङ सेलो र डम्फुको तालमा युवावर्गदेखि पाको उमेरका व्यक्तिहरु नाँचगान गरि रमाइलो गर्छन् ।

५) तामाङ समुदायका लागि सोनाम ल्होछारको धार्मिक महत्व रहेको छ जसमा आउँदो वर्षको आशीर्वाद लिन पूजा, भेटी, गुम्बा तथा मन्दिरमा जाने चलन रहेको छ ।

६) यस पर्वमा घर–परिसर सफा राख्ने, पवित्र वस्त्र पहिरिने र भगवान बुद्धको पूजा–आराधना गर्ने गरिन्छ । तामाङ समुदायमा लामा र गुरुहरु भेला भएर नाचगान गरिन्छ । मानिसहरूले आफ्नो उन्नति, समृद्धि र सुखको लागि भिक्षुहरू र ज्येष्ठहरूको आशीर्वाद लिन्छन् ।

७) पारिवारिक जमघटका लागि मिठा परिकारहरु जस्तै, खाप्से, बाबर, सेल रोटी, विभिन्न मासु र तरकारीका परिकारहरू तयार गरिन्छ ।

८) सोनाम ल्होछार मनाउनुले तामाङ जातिको अनुपम सांस्कृतिक परम्परा, भाषा र रीतिरिवाजको संरक्षण र प्रवद्र्धन गर्न र भावी पुस्ताका लागि तिनको निरन्तरता सुनिश्चित गर्न मद्दत गर्छ ।

९) सोनाम ल्होछारले परिवारका सदस्य, साथीभाइ एवम् समुदायका सदस्यहरूलाई मनाउन र सामाजिक बन्धनलाई मजबुत बनाउन एकसाथ ल्याउँछ । यसले तामाङ समुदायमा एकता र ऐक्यबद्धताको भावना बढाउँछ ।

१०) सोनाम ल्होछार तामाङ र ह्योलमो समुदायले मात्र नभई नेपालको सांस्कृतिक विविधता र समावेशीतालाई उजागर गर्दै नेपालका अन्य जातीय समूह र समुदायका मानिसहरूले पनि मनाउने गर्छन् त्यसैले यस चाडलाई विविधताको प्रतीककारुपमा पनि लिने गरिन्छ । -सुप्रिया राई